بررسی تطبیقی کارایی روش‌های طیف‌سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه (FTIR) و کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) جهت کاربرد در شناسایی ماده رنگزای قرمزدانه در الیاف تاریخی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان

2 دانشکده مهندسی نساجی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تطبیقی نتایج روش های FTIR و TLC در شناسایی ماده رنگزای قرمزدانه در الیاف تاریخی – باستان شناختی و بررسی معایب و مزایای آنها است. ابتدا نمونه‌هایآماده شده تحت پیرسازی دما، طبق نظریه فلر 1994 قرارگرفتند و تغییرات فام و pH آنها بررسی شد. برای بررسی تغییرات قبل و بعد از پیرسازی، (ATR-FTIR) و بعد از استخراج ماده رنگزا، TLC انجام شد. نتایج نشان داد، pH ابریشم رنگرزی شده با قرمزدانه افزایش یافته‌است و کمترین میزان تغییرات Rf در محاسبه مربوط به TLC را دارد و نتایج طیف‌سنجی
 ATR-FTIRنشان داد، در مقایسه الیاف خام، رنگرزی شده و پیر‌سازی شده این مطلب مشهود است که تفاوتی بین لیف خام و لیف رنگرزی شده وجود ندارد لذا بایستی استخراج صورت گیرد تا طیف مربوط به اجزا ماده رنگزا مشخص گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy) and TLC (Thin Layer Chromatography) Efficiency for Application in Identification of Kermes Dye on Historical Fibers

نویسندگان [English]

  • F. Mujodi 1
  • M. Mohammadi Achachluei 1
  • F. Alihosseini 2
1 Faculty of Conservation and Restoration, Art University of IsfahanFaculty of conservation Art University of Isfahan Isfahan-I.R. IRAN 81738-87681 P.O.Box 1744
2 School of Textile Engineering, Isfahan University of Technology
چکیده [English]

The aim of this research was study and comparison of FT-IR and TLC results for characterization of kermes dyes in archaeological and historical fibers and assessment of their advantages and disadvantages. Samples were prepared from silk and wool fibers. The samples were artificially aged according to Feller (1994). After aging, color change and pH were measured. Fourie Transform Infrared Spectroscopy-Attenuated Total Reflectance (ATR-FTIR) was applied for assessment and comparison of aged and unaged samples. Moreover, Thin Layer Chromatography was used before and after aging by choosing appropriate solvent. Results showed after aging, pH content of dyed silk with kermes was increased and Rf in TLC indicated minor change. The ATR-FTIR spectometer results showed that there are no differences between raw and dyed fibers, therefore, the color should be extracted in order to specify the sepctrum of color ingredients. After extarcting the samples, they do not differ much with the aged ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dye
  • kermes
  • Fourie Transform Infrared Spectroscopy Total Reflectance (FTIR)
  • Thin Layer Chromatography (TLC)

مراجع

  1. ع. خسروی، ک. قرنجیک. تاریخچه رنگرزی الیاف مصنوعی و استات سلولز. چاپ اول. انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه هرمزگان. 1374.
  2. م. غیبی. هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند. 1384.
  3. ع. سامی، بافندگی و بافته‌های ایرانی از دوران کهن، مجله بررسی‌های تاریخی،3(1349)، 1-38.
  4. م. حیاتی، م. منتظر، رنگرزی الیاف با رنگ‌های طبیعی. ویرایش داوود نقلانی. مؤسسه آموزش آلی علمی کاربردی. تیر1385.
  5. ش. نوش آبادی، هنر رنگرزی سنتی در ایران و جهان، نشریه هما، 93(1392).
  6. و. جهانشاهی افشار. فرآیند و روشهای رنگرزی الیاف با مواد طبیعی. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه هنر. 1380.
  7. ش. مردانی نژاد، م.  نوروزی، م. وزیر‌پور، ل. روشندل، رنگرزی الیاف طبیعی به کمک تعدادی از گیاهان عالی و بررسی ثبات آنها به منظور شناسایی گیاهان رنگده. نشریه پژوهش و سازندگی (1383)63، 69.
  8. غ. رسولی، رنگرزی سنتی در پیرسواران ملایر، فصلنامه نمایه پژوهش، تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد. (1378).
  9. م. میرجلیلی. روش‌های آزمایشگاهی رنگرزی الیاف طبیعی. چاپ اول. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد. 1387.
  10. د. امیری. رنگرزی طبیعی و استخراج رنگدانه از گیاه اسپرک. شباهنگ، ISBN 978-964-2732-53-1. فروردین1387.
  11. م. شاه‌پروری. س. صفاپور، ک. قرنجیک، مطالعه رفتار سینتیکی و قابلیت رنگرزی نخ پشمی با مواد رنگزای طبیعی روناس و قرمزدانه، نشریه علمی- پژوهشی علوم و فناوری رنگ. 10(1395)، 195-206.
  12. H. Akbar zadeh pasha, Iran and world clinical encyclopedia, Pasha, Tehran, 2005.
  13. ع. شمس ناتری، ا. اکرامی، م. مافی، بررسی اثر ترتیب عملیات رنگرزی و دندانه‌دهی بر رنگ حاصل در رنگرزی منفرد و ترکیبی پشم با قرمزدانه و پوست انار. نشریه شیمی و مهندسی شیمی ایران. (1388)1، 117-122.
  14.  ف. مهجور، ز. علی‌نژاد اسبوئی، بررسی تطبیقی نقش‌مایه و بافت یک نمونه از پارچه‌های عصر سلجوقی موجود در موزه مقدم دانشگاه تهران. نشریه مطالعات تطبیقی هنر(دو فصلنامه علمی پژوهشی). سال دوم. 3(1391)، 71-85.
  15.  ب. استوارت. روش های تجزیه مواد در مرمت و حفاظت آثار تاریخی. ترجمه مسعود باقرزاده کثیری. دانشگاه هنر اسلامی تبریز. 1393.
  16.  س. گرجی‌کندی، ک. قرنجیک. بررسی کارایی طیف‌سنجی زیر قرمز نزدیک در شناسایی رنگزای طبیعی روناس از رنگزای مصنوعی، مورد استفاده در خامه فرش دستباف. نشریه علمی ـ پژوهشی علوم و فناوری رنگ. (1393)، 187-192.
  17. ا. وکیلی. رنگرزی الیاف فرش دستباف. تهران: انتشارات نقش هستی. 1382.
  18. R. Feller, Accelerated aging photochemical and thermal aspects. getty conservation institute. 1994.
  19. S. P. Hersh, P. A. Tucker, M. A. Becker, Characterization of historical and artificially aged silk fabrics, in: Ralph O. Allen (ed), Archaeological Chemistry IV, American Chemical Society, Chapter 25, 1989, 429–449.
  20. R. V. Kuruppillai, S. P. Hersh, P. A. Tucker, Degradation of silk by heat and light, in: Howard L. Needles, S. Haig Zeronian (eds), Historic textile and paper materials conservation and characterization, American Chemical Society, Chapter 6. 1986, 111–127.
  21. N. V. Padaki, B. Das , A.  Basu, Advances in understanding the properties of silk. In Advances in Silk Science and Technology. 2015, 3-16.
  22. Timber,The Handbook of natural plant dyes, Incorporated. 2010.
  23. H. Holik, , Handbook of paper and board, John Wiley & Sons. 2006, 322.
  24. C. Higgitt, J. Kirby,M. Spring, Red lake pigments: linking analytical results to the recipes. Scientific Department, National Gallery. 2006.  

 

علوم و فناوری رنگ
دوره 13، شماره 4
اسفند 1398
صفحه 293-303

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار