شناسایی رنگدانه های دیوارنگاره "تل مش کریم" سمیرم، مربوط به دوره مس و سنگ ایران

نویسندگان

1 دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان

2 گروه باستان شناسی، دانشگاه تهران

3 پژوهشکده باستان‌شناسی، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

چکیده

دیوارنگاره‌های پیش ‌از تاریخ، بخش اندکی از یافته‌های باستان‌شناسی ایران را تشکیل می‌دهند. بنابراین، شناسایی رنگدانه‌های به کار رفته در آنها، اطلاعات ارزنده‌ای از فن‌شناسی و نحوه رنگ‌آمیزی پیش‌ازتاریخ ایران در اختیار ما قرار می‌دهد. در این پژوهش نتایج آنالیزهای تحلیلی مختلف بر روی دیوارنگاره به‌دست‌آمده از کاوش تپه پیش‌ازتاریخ تل مش کریم (مربوط به دوره مس و سنگ) واقع در سمیرم اصفهان گزارش‌شده است. مطالعات با کمک میکروسکوپ نوری (OM)، پراش پرتو ایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به تفرق پرتو ایکس (SEM-EDS) و طیف‌سنجی زیر ‌قرمز تبدیل فوریه (FTIR) صورت گرفت. شناسایی عنصر اصلی کلسیم و فاز بلوری کلسیت نشان‌دهنده استفاده از سفید آهک (آهک سفید) جهت رنگ‌آمیزی است. نتایج آنالیز XRD و شناسایی هماتیت در رنگ قرمز بیانگر رنگدانه اُخرا است. همچنین نتایج آنالیز FTIR از رنگ سیاه نشان داد که از دوده زغال‌سنگ جهت رنگ سیاه استفاده ‌شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of Pigments of Tal-e Mash Karim Wall Painting at the Chalcolithic Site of Iran

نویسندگان [English]

  • D. Harandi 1
  • M.H. Taheri 2
  • A. Sardari 3
1 Conservation and Restoration of Historic Properties, Art University of Isfahan
2 Archeology, University of Tehran
3 Iranian Center for Archaeological Research
چکیده [English]

There are few remains of Prehistoric murals in Iran. So, identification of pigments that were used in them is beneficial information for study of Prehistoric painting technology and method of Iran. The present study reports some of the resuls optainted from the application of different analytical techniques to characterize three pigments of Chalcolithic site of Tal-e Mash Karim, Central Iran. The characterization of the studied paintings was carried out by means of optical microscopy (OM), scanning electron microscopy (SEM) equipped with an energy dispersive X-ray detector(EDS), X-ray diffraction (XRD) and Fourier transform infrared spectroscopy (FTIR). Identification the main element of calcium and calcite crystal phase represents the white limestone for white coloring. XRD analysis and identification of hematite in red pigment, Indicated of the red ochre. Also, the FTIR analysis of black pigment indicates of application of coal ash in colors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wall Painting
  • pigment
  • Tal-e Mash Karim
  • Red ochre
  • Coal ash
  • Chalcolithic