بررسی سازگاری مواد رنگزای طبیعی جاشیر، روناس و پوست انار در رنگرزی نخ پشمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

3 گروه پژوهشی مواد رنگزای آلی، پژوهشگاه رنگ، تهران، ایران

4 قطب علمی رنگ، پژوهشگاه رنگ، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش سازگاری مواد رنگزای طبیعی جاشیر، روناس و پوست انار بر روی نخ پشمی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بدین منظور، نخست قابلیت رنگرزی هر یک از مواد رنگزای مذکور بر روی نخ پشمی بدون دندانه و دندانه شده با سولفات آلومینیم به عنوان یکی از شیوه‌های رایج تخمین سازگاری، اندازه‌گیری شد. نتایج محاسبه این شیوه نشان داد، منحنی قابلیت رنگرزی دو ماده رنگزای جاشیر و روناس مشابه یکدیگر می‌باشد. در حالی که قابلیت رنگرزی نخ پشمی با ماده رنگزای پوست انار در مقایسه با دو ماده رنگزای دیگر متفاوت است. بدین ترتیب تشابه قابلیت رنگرزی جاشیر و روناس نشان از سازگاری این مواد رنگزا دارد. در حالی که وجود تفاوت میان منحنی قابلیت رنگرزی پوست انار بیان‌گر سازگاری پایین این ماده در ترکیب با جاشیر و روناس می‌باشد. پس از محاسبه قابلیت رنگرزی، نخ پشمی با ترکیب دو تایی مواد رنگزا در سه نسبت متفاوت رنگرزی و درجه سازگاری مواد رنگزا از طریق روابط محاسباتی رایج اندازه‌گیری شد. نتایج نهایی نشان داد، ماده رنگزای روناس و جاشیر در ترکیب با یکدیگر از درجه سازگاری خوب تا عالی برخوردار می‌باشند. بدین ترتیب امکان ترکیب دو ماده رنگزای روناس و جاشیر در یک حمام رنگرزی وجود دارد. در حالی که ترکیب پوست انار با هر یک از دو ماده رنگزای روناس و جاشیر موجب بروز سازگاری پایین با درجه خیلی ضعیف تا ضعیف می‌شود. بدین دلیل می‌توان اذعان داشت ترکیب دو ماده رنگزای روناس و جاشیر با پوست انار وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد، غلظت مواد رنگزا در حمام مخلوط و نوع دندانه کاربردی، بر میزان سازگاری تأثیر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Compatibility of Natural Dyes Prangos Ferulacea, Madder and Punica Grantum Shell in Dyeing of Woolen Yarn

نویسندگان [English]

  • M.R. Shahparvari 1 2
  • S. Safapour 2
  • K. Gharanjig 3 4
1 Faculty of Art, Shahed university
2 Faculty of Carpet, Tabriz Art University
3 Department of Organic Colorants, Institute for Color Science and Technology
4 Center of Excellence for Color science and Technology, Institute for Color Science and Technology
چکیده [English]

In this study the natural colorants of Jasir, Madder and Pomegranate skin are considered to be compatible with wool yarns. To this end, the ability to dye each of the dyes of aluminum doped and dentinite sulfates was used as one of the most commonly used methods. The calculation results of this method showed that the dyeing curve of the three colors of dessert and reno are similar to each other. While the ability to dye wool yarn varies with dye of the skin of the pomegranate, it differs from that of the other two dyes. In this way, the similarity of the dyeing ability of the two gestures and the rhine reflects the relative adaptability of these colored materials. While the difference between the dyeing curve of pomegranate skin is low compatibility with jersey and rhinos. After calculating the ability to dye, dyeing of woolen yarn was done by combining two colors in three different dimensions. Then the degree of color matching was measured through common computational relationships. The computational results show that the colors of Madder and Jashir are in good harmony with each other. While the combination of pomegranate peel with any of the two dyes of Madder and Jashir results in low compatibility with weak to weak grades. In addition, the results of this study showed that the two concentrations of dye in the mixed bath and the use of the tooth affect the degree of compatibility and change the degree of color compatibility. Overall, the results of this study showed that the dye of Madder and Jashir are very consistent with each other and can be considered in the bathroom for the coloring of wool. While it is not possible to combine two colorful materials with pomegranate peel due to poor compatibility grade.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compatibility of Dyes
  • Natural dyeing
  • Natural dyes
  • Build-up of dyeing
  • Woolen yarn

مراجع

  1. م. ر. شاه‌پروری، س. صفاپور، ک. قرنجیگ، مطالعه رفتار سینتیکی و قابلیت رنگرزی نخ پشمی با مواد رنگزای طبیعی روناس و قرمزدانه. نشریه علمی پژوهشی علوم و فناوری رنگ. 10 (1395)، 206-195.
  2. M. Shahid, I. Shahid, F. Mohammad, Perspectives for natural product based agents derived from industrial plants in textile applications – a review. J. Cleaner Prod. 57 (2013), 2-18.
  3. M. B. Kasiri, S. Safapour, Exploring and exploiting plants extracts as the natural dyes/antimicrobials in textiles processing. Prog. Color Colorants Coat. 8 (2015), 87-114.
  4. S. M. Mortazavi, M. Kamali moghadam, S. Safi, R. Salehi, Saffron Petals, a by-product for dyeing of wool fibers. Prog. Color Colorants Coat. 5 (2012), 75- 84.
  5. S. Kumar, A. P. Agarwal, S. Datta, Studies on color-strength-related parameters and compatibility for dyeing of cotton fabric with binary mixtures of jackfruit wood and other natural dyes. J. Nat. Fibers. 6 (2009), 27-45.
  6. H. Khalili, S. H. Amirshahi, A novel method for determination of compatibility of dyes by means of principal component analysis. Color Res. Appl. 35(4) (2010), 313-318.
  7. ه. خلیلی، ارائه معیاری برای سازگاری مواد رنگزا با استفاده از داده‌های طیفی و رنگی نمونه رنگ شده. پایان نامه دکتری، ایران، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشکده مهندسی نساجی. 1388.
  8. K. V. Datye, S. Mishra, Compatibility of dye mixtures. Color. Technol. 100 (1984), 334-339.
  9. A. K. Samanta, P. Agarwal, D. Singhee, S. Datta, Application of single and mixtures of red sandalwood and other natural dyes for dyeing of jute fabric: studies on colour parameters/colour fastness and compatibility. J. Text. Inst. 100 (2009), 565-587.
  10. W. Beckmann, F. Hoffmann, H. Otten, Practical significance, theory and determination of compatibility of dyes on synthetic‐polymer fibres. Color. Technol. 88(1972), 354-360.
  11. C. Babu, Study on compatibility of acid dyes: assessment using a computer colour matching system. J. Soc. Leather Technol. Chem. 81 (1977), 98-102.
  12. E. Dehnavi, A. Shams-Nateri, H. Khalili, Wool dyeing with binary mixture of natural dyes. Pigm. Resin Technol. 45 (2016), 52-61.
  13. S. Salimian, H. Khalili, H. Izadan, S. Shahamatjoo, Feasibility of using digital color imaging devices for the determination of cationic dyes compatibility. Color Res. Appl. 42 (2017), 337-345.
  14. A. K. Samanta, P. Agarwal, D. Singhe, S. Datta, Application of single and mixture of red sandalwood and other natural dyes for dyeing of jute fabric. J. Text. Inst. 100 (2009), 567- 587.
  15. M. R. Shahparvari, M. Safi, S. Safapour, K. Gharanjig, Compatibility of natural dyes on Aluminum pre-mprdanted woolen yarns by  determination of diffusion coefficient. Fibers Polym. 9 (2018), 1663- 1669.
  16. M. Sadeghi-Kiakhani, Eco-friendly dyeing of wool and nylon using madder as a natural dye: kinetic and adsorption isotherm studies. Int. J. Environ. Sci. Technol. 12 (2015), 2363-2370.
  17. ک. قرنجیگ, بررسی و مقایسه روش‌های رنگرزی طبیعی خامه قالی به وسیله دستگاه‌های سنتی و موجود به منظور ارائه روش بهینه. طرح پژوهشی؛ ایران، تهران، مرکز ملی فرش ایران. 1387.
  18. م. ر. شاه‌پروری، بررسی ضریب نفوذ رنگزاهای طبیعی به منظور شناسایی روش صحیح رنگرزی رنگ‌های ترکیبی در فرش، پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، ایران، تبریز، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، دانشکده فرش، 1394.
  19. M. O. Bulut, H. Baydar, E. Akar, Ecofriendly natural dyeing of woollen yarn using mordants with enzymatic pretreatments. J. Text. Inst. 105 (2014), 559-568.
  20. E. Atherton, D. Downey, R. Peters, Some observations on the dyeing of nylon with mixtures of acid dyes. Color. Technol. 74 (1958), 242-251.
  21. D. M. Lewis, J. A. Rippon, Color. wool Keratin Fibres, John Wiley & Sons, United Kingdom, 2014.
  22. T. Bechtold, R. Mussak, Handbook of natural colorants. John Wiley & Sons, United Kingdom, 2009.
  23. D. Bishop, Physical and chemical effects of domestic laundering processes. Blackie Academic & Professional, London, 1995.
  24. H. Barani, S. Rahimpour, The dyeing procedures evaluation of wool fibers with prangos ferulacea and fastness characteristics. Adv. Mater. Sci. Eng. 2014 (2014), 12-18.
  25. A. Shams Nateri, The Study of Prangos Ferulacea Absorption behavior on wool fibers by using the derivative spectrophotometric method. Res. J. Text. Apparel. 17 (2013), 98-104.
  26. C. Mouri, V. Mozaffarian, X. Zhang, R. Laursen, Characterization of flavonols in plants used for textile dyeing and the significance of flavonol conjugates. Dyes Pigm. 100 (2014), 135-141.
  27. M. Feiz, H. Norouzi, Dyeing studies of wool fibers with madder (Rubia tinctorum) and effect of different mordants and mordanting procedures on color characteristics of dyed samples. Fiber Polym. 15 (2014), 2504-2514.
  28. K. Farizadeh, M. E. Yazdanshenas, M. Montazer, R. M.A. Malek, A. Rashidi, Kinetic studies of adsorption of madder on wool using various models. Text. Res. J. 80 (2010), 847-855.
  29. K. Farizadeh, M. Montazer, M. E. Yazdanshenas, A. Rashidi, R. M. A. Malek, Extraction, identification and sorption studies of dyes from madder on wool. J. Appl. Polym. Sci. 113 (2009), 3799-3808.
  30. C. Mouri, A. Ali, X. Zhang, R. Laursen, Analysis of dyes in textiles from the Chehrabad salt mine in Iran. Heritage Sci. 2 (2014), 2-20.
  31. S. Adeel, S. Ali, I. Bhatti, F., Zsila, Dyeing of cotton fabric using pomegranate (Punica granatum) aqueous extract. Asian J. Chem. 21 (2000), 3493-3499.
  32. P. S. Vankar, R. Shanker, A. Verma, Enzymatic natural dyeing of cotton and silk fabrics without metal mordants. J. Cleaner Prod. 15 (2007), 1441-1450.
  33. H. Bhajan Singh, K.A. Bharati, Handbook of Natural Dyes and Pigments. Woodhead Publishing India, India, 2014.
  34. E. Lichtfouse, J. Schwarzbauer, D. Robert, Green Materials for Energy, Products and Depollution. Springer, New York, 2013.
  35. ف. شاه‌مرادی، رنگرزی و ضدمیکروب هم‌زمان کالای پشمی با استفاده از مواد رنگزای طبیعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، ایران، گیلان: دانشگاه گیلان، دانشکده فنی و مهندسی. 1389.
  36. ع. خسروی، ک. قرنجیگ، م. حسین‌نژاد، رنگرزی الیاف سنتری و استات سلولز، جهاد دانشگاهی، تهران. 1389.
  37. R.Julkunen-Tiitto, H. Haggman, Tannins and tannin agents. Handbook of Natural Colorants, John Wiley & Sons, United Kingdom, 2009, 201-219.
علوم و فناوری رنگ
دوره 13، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 25-37

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار