بررسی کارایی روش طیف‌سنجی زیر‌قرمز نزدیک در شناسایی رنگزای طبیعی روناس از رنگزای مصنوعی، مورد استفاده در خامه فرش دستباف

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی پلیمر و رنگ، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

2 گروه پژوهشی مواد رنگزای آلی، قطب علمی رنگ، موسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش

چکیده

با توجه به تفاوت قیمت و ارزش رنگزاهای طبیعی در مقابل مصنوعی، شناسایی این دو دسته در فرش دستباف از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این تحقیق هدف بررسی روش طیف‌سنجی زیر قرمز نزدیک جهت شناسایی رنگزای طبیعی روناس از رنگزاهای مصنوعی مورد استفاده در فرش دستباف می‌باشد. برای انجام این مهم نمونه‌های نخ پشمی با دو نژاد بلوچی و کرمانشاهی با رنگزای طبیعی روناس با دندانه‌های زاج سفید و کلرید قلع و رنگزاهای مصنوعی جهت تهیه فام‌های رنگی متداول قرمز رنگرزی گردید. بدین ترتیب 60 نمونه رنگرزی شده شامل 24 نمونه روناس، 10 نمونه ترکیبی، 26 نمونه مصنوعی، و 5 نمونه از صنعت، و در مجموع 65 نمونه تهیه شد. نتایج نشان می‌دهد طیف انعکاسی نمونه‌های رنگرزی شده با روناس در ناحیه NIR همچنان شیب افزایشی دارد درحالی که برای نمونه‌های رنگرزی شده با رنگزاهای مصنوعی افزایش چندانی را نشان نمی‌دهد. با توجه به نتایج این طرح، شناسایی روناس از نمونه‌های مصنوعی با بررسی طیف NIR نمونه‌ها کاملا امکان‌پذیر بود و برای نمونه‌های مورد بررسی تقریبا بدون هیچ خطایی شناسایی انجام شد. هرچند بررسی بر روی تعداد نمونه‌های بیشتر پیشنهاد می‌شود. البته در مورد نمونه‌هایی که با مخلوط روناس و رنگزای مصنوعی رنگرزی شده بودند شناسایی امکان‌پذیر نشد. این نمونه‌ها جزء یکی از دو گروه مصنوعی یا طبیعی قرار می گرفتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Performance of NIR Spectrometry for Identifying Madder as a Natural Dye from Synthetic Dyes Used in Handmade Carpet

نویسندگان [English]

  • S. Gorji 1
  • K. Gharanjig 2
1 Department of polymer engineering and color technology, Amirkabir university of technology
2 Department of Organic Colorants;Center of Excellence for Color science and Technology, Institute for Color Science and Technology
چکیده [English]

Due to the difference between price and value of natural versus synthetic dyes, it has always been very important to distinguish these two categories for handmade carpet. This study aimed to investigate Near-IR spectrometry technique to identify natural madder and synthetic dyes used in handmade carpets. To do this woolen samples with two major races (Baluchi and Kermanshahi) were dyed with madder dye with alum and tin chloride mordant, and also synthetic dyes to provide conventional red-colored shades. The 60 dyed samples including of 24 madder, a set of 10 mixed (combination of Madder and synthetic dyes), 26 synthetic dyes, and 5 cases gotten from carpet, and in total 65 samples were prepared. Results showed that the spectral reflectance of the madder samples has an increasing slope in NIR region while the NIR spectral reflectance of synthetic dyes does not show any noticeable increasing trend. Considering the obtained results of this research, NIR spectrometry can be a feasible method to distingush between madder and synthetic dyes and it was quiet possible for the test samples with almost no errors. However, investigating on more samples would be suggested. Note that it is not possible to detect samples dyed with a mixture of madder and synthetic dyes. The mixed samples were presented in one of the two groups; synthetic or madder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Handmade carpets
  • Madder
  • Synthetic dyes
  • Non-desructive method
  • Near IR spectrometry