بهبود رنگپذیری منسوج نایلون 6 با استفاده از آنزیم لیپاز

نویسنده

گروه مهندسی نساجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

چکیده

این تحقیق به منظور اصلاح خصوصیات الیاف نایلون 6 و بررسی خواص مختلف آن شامل رنگپذیری، جذب رطوبت، تغییرات سطحی و ثبات‌های رنگی با استفاده از آنزیم لیپاز انجام شده است. بدین منظور منسوج نایلون 6 ابتدا با غلظت‌های مختلف آنزیم لیپاز در محلول آب شامل 1، 2، 4 و 6% عمل شده است. سپس عملیات رنگرزی با دو رنگزای اسیدی و دیسپرس انجام شد. نتایج آزمایش رنگ‌سنجی نشان داد که در نمونه‌های عمل شده با آنزیم و سپس رنگرزی شده با هر دو رنگزا، مقدار L* کاهش یافته و با افزایش غلظت آنزیم کاهش بیشتری در مقدار L* مشاهده می‌شود. نتایج آزمایش رمق‌کشی رنگزاهای اسیدی و دیسپرس الیاف عمل شده روند افزایش جذب رنگزاها در الیاف را نشان می‌دهد. با توجه به نتایج استحکام کششی منسوج مشاهده می‌شود که فرآیند آنزیمی استحکام، مدول و ازدیاد طول تا حد پارگی منسوج را کاهش می‌دهد. بررسی خواص حرارتی نمونه عمل شده با آنزیم تغییر قابل توجهی را در مقدار آرایش یافتگی لیف در اثر فرآیند آنزیمی تا °C 300 را نشان نداد. ولی با افزایش میزان حرارت‌دهی نمونه‌ها در محدوده دمایی °C 400-300 کاهش قابل توجهی در دمای تخریب نمونه عمل شده با آنزیم در مقایسه با نمونه عمل نشده مشاهده می‌شود. ثبات شستشویی و نوری نمونه‌های عمل شده با آنزیم مطابق با استاندارد ISO 105-CO5 و نور روز ISO 105-BO1 اندازه‌گیری شد. فرآیند آنزیمی پیش از رنگرزی، ثبات‌های شستشویی و نوری نمونه‌های رنگرزی شده را بهبود می‌دهد که می‌تواند در نتیجه افزایش نفوذ رنگزاها به داخل الیاف باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Improvement in Dyeability of Nylon 6 Fibers Using Lipase Enzyme

نویسنده [English]

  • M. Parvinzadeh
Department of Textile, Islamic Azad University, Shahre Rey Branch
چکیده [English]

This study was carried out to improve nylon 6 fiber structure and to study different properties including dyeability, moisture absorption, surface changes and color fastness using lipase enzyme. For this purpose, nylon 6 fabrics were first treated with different concentrations of lipase enzyme in water solution including 1, 2, 4 and 6% o.w.f. The dyeing process was then carried out on the treated fabrics with disperse and acid dyes. The results of color measurement on enzyme treated/dyed with these two class of dyes showed that the L* of enzyme treated samples decreased and more decrease in L* was observed with an increase in the enzyme percentage. The results of acid and disperse dyes exhaustion on treated fibers showed higher absorption of dyes on fibers. Tensile strength studies indicated that enzymatic processing decreases tenacity, modulus and elongation at break of nylon 6 fabric. Thermal studies of enzyme treated sample did not show significant changes on orientation of fiber after enzyme treatment before the temperature of 300˚C. But increase in heating temperature of the sample to the range of 300-400 ˚C showed considerable decrease in thermal degradation temperature of enzyme treated sample compared to non-treated one. The wash and light fastnesses properties of samples were measured according to ISO 105-CO5 and Daylight ISO 105-BO1, respectively. Enzyme treatment before dyeing process improves wash and light fastnesses of samples which could be the result of dyes penetration into the fibers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nylon 6
  • Lipase enzyme
  • Dyeability
  • Acid dye
  • Disperse dye